کود مایع ماهی چیست؟
کود مایع ماهی از تجزیه طبیعی ماهی یا ضایعات آن (مانند سر، استخوان و اندام‌های داخلی) به‌دست می‌آید که در فرآیند تولید این کود ابتدا ماهی خرد یا آسیاب می‌شود سپس در محیطی کنترل‌شده تجزیه می‌گردد تا مواد آلی آن به شکل قابل جذب برای گیاهان تبدیل شود همچنین در برخی روش‌ها از فرآیند تخمیر با استفاده از باکتری‌های مفید نیز استفاده می‌شود که علاوه بر حفظ عناصر اصلی باعث افزایش فعالیت میکروبی مفید در خاک می‌شود.
ترکیب شیمیایی کود مایع ماهی معمولاً شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و عناصر ریزمغذی مانند آهن، روی و منگنز است البته مقدار دقیق این عناصر بسته به نوع ماهی و روش تولید متفاوت است به عنوان مثال ماهی‌های چرب‌تر معمولاً نیتروژن و فسفر بیشتری در ترکیب خود دارند.
خواص کود مایع ماهی
۱. افزایش حاصلخیزی خاک
کود مایع ماهی باعث فعال شدن باکتری‌های مفید در خاک می‌شود که این باکتری‌ها مواد آلی را تجزیه کرده و آن‌ها را به عناصر قابل جذب برای ریشه گیاه تبدیل می‌کنند در نتیجه خاک نه تنها غنی‌تر می‌شود بلکه به مرور زمان ساختار بهتری پیدا می‌کند.
۲. جذب سریع مواد غذایی
به دلیل ماهیت مایع این کود عناصر غذایی به سرعت در خاک حل شده و در دسترس ریشه‌ها قرار می‌گیرند و این ویژگی برای گیاهانی که در مرحله رشد سریع قرار دارند بسیار مهم است زیرا نیاز فوری به نیتروژن و سایر عناصر دارند.
۳. بهبود رشد ریشه و افزایش مقاومت گیاه
اسیدهای آمینه و پروتئین‌های طبیعی موجود در کود مایع ماهی رشد ریشه‌ها را تحریک می‌کند که ریشه‌های قوی‌تر به معنای جذب بهتر آب و مواد غذایی و در نتیجه مقاومت بیشتر در برابر تنش‌های محیطی مانند خشکی یا بیماری است.
۴. افزایش کیفیت و طعم محصولات
بسیاری از کشاورزان گزارش کرده‌اند که استفاده مداوم از این کود باعث بهبود طعم، عطر و ماندگاری محصولات شده است و دلیل این موضوع وجود مواد آلی طبیعی و عناصر کمیابی است که در کودهای شیمیایی کمتر یافت می‌شود.
۵. دوستی با محیط‌زیست
در مقایسه با کودهای شیمیایی کود مایع ماهی هیچ نوع ماده سمی یا نمک‌های مضر در خود ندارد به همین دلیل نه باعث شوری خاک می‌شود و نه منابع آب زیرزمینی را آلوده می‌کند علاوه بر این استفاده از ضایعات ماهی در تولید این کود نوعی بازیافت هوشمندانه و پایدار محسوب می‌شود.
طرز استفاده از کود ماهی
نکته مهم در استفاده از کود مایع ماهی رعایت میزان رقیق‌سازی و زمان‌بندی مصرف است زیرا این کود معمولاً باید با آب رقیق شود تا غلظت آن برای گیاهان قابل تحمل باشد و نسبت رقیق‌سازی بسته به نوع محصول متفاوت است اما معمولاً بین ۱ به ۵۰ تا ۱ به ۱۰۰ (کود به آب) توصیه می‌شود.
کود مایع ماهی را می‌توان به دو روش استفاده کرد:
· محلول‌پاشی بر روی برگ‌ها زیرا باعث جذب سریع‌تر مواد مغذی می‌شود.
· آبیاری در پای گیاه برای تغذیه ریشه و تقویت خاک.
نکته مهم: در محصولات زراعی و باغی معمولاً هر دو هفته یک‌بار استفاده از این کود نتایج قابل‌توجهی به‌همراه دارد البته در خاک‌های فقیر یا شرایط آب‌و‌هوایی خاص ممکن است نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تری باشد.
زمان مصرف کود ماهی
بهترین زمان مصرف کود مایع ماهی بستگی به نوع گیاه و مرحله رشد آن دارد اما در حالت کلی این کود زمانی بیشترین تأثیر را دارد که گیاه در حال رشد فعال باشد که معمولاً اوایل فصل رشد (به‌ویژه در بهار) بهترین زمان برای آغاز تغذیه با کود ماهی است زیرا در این دوره گیاه به مقدار زیادی نیتروژن و مواد مغذی نیاز دارد تا شاخ و برگ قوی و سالمی بسازد.
در مراحل بعد یعنی طی فصل رشد و پیش از گل‌دهی یا میوه‌دهی می‌توان هر دو تا سه هفته یک‌بار این کود را به‌صورت محلول‌پاشی یا آبیاری در پای گیاه استفاده کرد با این حال در زمان‌هایی که دمای هوا بسیار بالا یا پایین است یا خاک بیش از حد خشک می‌باشد مصرف کود ماهی توصیه نمی‌شود زیرا جذب عناصر غذایی در این شرایط کاهش می‌یابد در واقع بهترین زمان مصرف زمانی است که گیاه فعال، خاک مرطوب و شرایط آب‌و‌هوایی معتدل باشد.
نکته مهم درباره نگهداری و بوی کود ماهی
از آنجا که این کود منشأ طبیعی دارد معمولاً بوی خاصی شبیه ماهی یا مواد تخمیری از خود متصاعد می‌کند البته امروزه بسیاری از تولیدکنندگان با استفاده از فناوری‌های جدید و افزودنی‌های طبیعی توانسته‌اند این بو را تا حد زیادی کاهش دهند اما برای نگهداری بهتر است کود مایع ماهی در محیط خنک و دور از نور مستقیم خورشید قرار گیرد زیرا دمای بالا می‌تواند باعث تجزیه بیشتر ترکیبات آلی و کاهش کیفیت آن شود.
تفاوت کود مایع ماهی با سایر کودهای آلی
در نگاه اول ممکن است تصور شود که کود مایع ماهی تفاوت چندانی با سایر کودهای آلی ندارد اما در واقعیت ویژگی‌های منحصر به‌فردی دارد:
· برخلاف کمپوست یا ورمی‌کمپوست به سرعت جذب گیاه می‌شود.
· نسبت نیتروژن به فسفر و پتاسیم در آن بالاتر است که برای رشد رویشی بسیار مناسب است.
· از نظر فعالیت میکروبی یکی از غنی‌ترین کودهای طبیعی به‌شمار می‌رود.
· علاوه بر تغذیه گیاه به احیای خاک و افزایش موجودات زنده خاک کمک می‌کند.
در پایان کود مایع ماهی را می‌توان یکی از بهترین نمونه‌های بازگشت به طبیعت در کشاورزی دانست زیرا این کود نه تنها گیاه را تغذیه می‌کند بلکه خاک را زنده نگه می‌دارد و به چرخه طبیعی زندگی بازمی‌گرداند از اینرو استفاده از کود مایع ماهی انتخابی است برای کسانی که می‌خواهند با زمین در هماهنگی زندگی کنند نه در تقابل با آن اگرچه ممکن است در ابتدا هزینه یا زحمت بیشتری داشته باشد اما نتیجه آن خاکی سالم‌تر، گیاهانی مقاوم‌تر و محصولاتی طبیعی‌تر خواهد بود چیزی که در نهایت هم به نفع کشاورز است و هم به نفع زمین.
