سفیدک داخلی یا سفیدکی دروغی یا سفیدک کرکی انگور

سفیدک داخلی انگور چیست؟

بیماری سفیدک داخلی انگور یا Grapevine Downy Mildew یک بیماری خطرناک در انگور است که توسط شبه ­قارچ اوومیست Plasmopara viticola ایجاد می­ شود و باعث خسارت جبران ناپذیری بویژه در تاکستانهایی دارای آب و هوای مرطوب می شود.

علائم بیماری سفیدک داخلی

این بیماری به تمام قسمت­های سبز درخت انگور بخصوص برگ­ها گسترش می یابد.

علائم سفیدک داخلی روی برگ

در برگ‌های جوان بیماری در سطح  رویی به صورت لکه های روغنی ظاهر می‌شود.لکه ها به قطر 50-10 میلی متر و اغلب با هاله ای قهوه ای هستند.با پیشرفت بیماری، پوشش پنبه ای (کرکی) نرم خاکستری یا  سفید رنگ در سطح زیرین لکه های روغنی برگ­ها مشاهده می ­شود. لکه ها بطور طبیعی پیر می­شوند، یا پس از اسپورزایی و یا هوای گرم، مرکز آنها خشک می­ شود و به رنگ قهوه ای مایل به قرمز در می آیند که توسط یک هاله زرد رنگ احاطه می شود. قارچ در این حلقه زرد فعال باقی می ماند و در شرایط مساعد در شب، می ­تواند حلقه ای سفید در این لبه فعال بیرونی ایجاد کند.

اواخر تابستان و پاییز روی برگ‌های بالغ، لکه‌های کوچک، زاویه‌دار و زرد رنگی ظاهر می‌شوند که رشد آنها توسط رگبرگ‌ها محدود می‌شود. اینها یک الگوی موزائیکی تشکیل می­ دهند که سریعاً  قهوه ای مایل به قرمز می ­شوند. در آلودگی شدید، برگهای آلوده به شدت ریزش می کنند که برگهای آلوده مهمترین منبع آلودگی حبه ها و نیز محل زمستانگذرانی قارچ هستند. ریزش برگها باعث کاهش میزان ذخیره مواد قندی در میوه و نیز کاهش استحکام جوانه های زمستانگذران می شود.

علائم سفیدک داخلی انگور روی قسمتهای هوایی

عفونت در شاخه های جوان، ساقه ها و پیچک ها به صورت مناطق قهوه ای روغنی دیده می شود. این لکه های روغنی ممکن است در دمبرگهای برگ پخش شوند و بعدا قهوه ای شده و باعث نکروز و از بین رفتن بافت آلوده می­شود. پس از شب‌های مرطوب گرم، در این لکه‌های روغنی نیز ممکن است اسپور تولید شده و با پوشش کرکی سفید پوشانده شوند.

علائم سفیدک کرکی روی میوه انگور

آلودگی روی گل آذینها، حبه های جوان و خوشه ها به صورت مناطق قهوه ای روغنی دیده می شود. پس از شب‌های مرطوب و گرم مناسب، ممکن است با رنگ سفید پوشانده شوند. گل آذین ها و خوشه های جوان آلوده سریعا قهوه ای و پژمرده می­شوند. حبه های جوان آلوده رشد نمی­ کنند، سفت می­شوند و ممکن است بعداً رنگ بنفش پیدا کنند.؛ سپس، قهوه ای تیره و چروک می ­شوند و از خوشه ها می افتند.

غوره های بسیار حساس هستند و هنگام آلودگی پوشش کرکی سفید رنگی روی آنها را می­ پوشاند و پس از مدتی چرمی، کمی چروکیده و قهوه ای می ­شوند. حبه های انگور رسیده کمتر به بیماری سفیدک داخلی حساس هستند.  اگر ریزش برگ در اثر آلودگی شدید اتفاق بیفتد، خوشه­ ها دچار آفتاب سوختگی می ­شوند و نمی ­رسند.

چرخه زندگی عامل بیماری سفیدک داخلی انگور

عامل این بیماری بصورت اووسپور در برگ های آلوده مرده و سایر بافت میزبان روی زمین زمستان­گذرانی می­ کند. اووسپورها در بهار از مواد گیاهی در حال پوسیدن آزاد می­شوند. اووسپورها معمولاً اسپورانژیوم تولید می­ کنند. این اسپورانژیوم­ها به نوبه خود زئوسپور تولید می ­کنند. اسپورنژیوم­ها و زئوسپورها توسط باران پراکنده شده یا توسط باد به برگها و بخش­های پایینی درختان انگور منتقل می ­شوند.

شرایط لازم برای جوانه ­زنی اووسپور، خاکهای مرطوب با دمای بالاتر از 10 درجه سلسیوس است. زئوسپورها متورم شده و جوانه می­زنند و از طریق روزنه ها نفوذ می ­کنند. اسپورنژیومها پس از 5-7 ساعت در معرض نور خورشید غیرفعال می شوند. بنابراین، بیشتر عفونت­ها در صبح اتفاق می­افتد. پس از عفونت، قارچ بیمارگر به صورت بین سلولی رشد می­کند و هاستوریوم تولید می کند. اسپورانژیوم برای عفونت­های ثانویه بر روی اسپورانژیوفورهایی که از طریق روزنه های برگهای آلوده و سایر بافتهای انگور (مانند خوشه ها) ظاهر می­ شوند، تولید می­ شوند. تولید اسپورانژیوفورها و اسپورانژیومها به رطوبت نسبی 95 تا 100 درصد و حداقل 4 ساعت تاریکی در دمای اولیه بیش از 13 درجه سلسیوس نیاز دارد. زئوسپورهای حاصل از این اسپورانژیوم ها در آب آزاد شده و توسط باد یا باران پخش می ­­شوند.

دوره کمون (فاصله زمانی بین شروع آلودگی تا ظهور علائم جدید) بسته به دما، اندام هدف میزبان و مقاومت انتوژنیک (مقاومت ناشی از رشد) از 5 تا 21 روز متغیر است. در دمای 25-20 درجه سلسیوس دوره کمون 5 روز است. در دمای 12 درجه سلسیوس یا کمتر دوره کمون 14 روز یا بیشتر است. در برگها در شرایط مساعد یک روز قبل از ظهور لکه های روغنی اسپورزایی رخ می دهد. تولید مثل جنسی در پایان فصل اتفاق می افتد. اوسپورهای حاصل دیواره ضخیم دارند و به عنوان عامل بقا عمل می­ کنند.

کنترل بیماری سفیدک داخلی انگور

بازدید مداوم و هر 3 روز یکبار از مناطق دارای سابقه آلودگی

• پایش و ردیابی میزان دما و رطوبت
• ایجاد زهکش در خاک
• جمع آوری و انهدام یا دفن کردن برگها و اندامهای ریخته شده در پای درخت
• استفاده از بقایای گیاهی برای خوراک دام در پاییز پس از ریزش برگها یا اواخر زمستان قبل از باز شدن جوانه ها برای کاهش تعداد اسپورهای زمستان گذران
• هرس و حذف سرشاخه های آلوده و کاهش منابع آلودگی در اواخر زمستان یا اوایل بهار.

*** از هرس پاییزه به دلیل احتمال افزایش خطر سرمازدگی جدا پرهیز کنید.

• ایجاد تهویه با خلوت کردن کانوپی درخت
• سمپاشی در چهار نوبت:

1) قبل از گلدهی با اکسی کلرور مس (کوپروایت) به میزان 3 در هزار، بردو به میزان 5 در هزار

2) پس از ریزش گلها و تشکیل میوه با الیت به میزان 2 در هزار، کاپتان به میزان 3 در هزار، بردو به میزان 5 در هزار

3) به فاصله 7 تا 10 روز از نوبت دوم با کاپتان به میزان 3 در هزار و یا متالاکسیل به میزان یک در هزار در صورت نیاز و با نظر کارشناس

4) اکسی کلرور مس به میزان 2 در هزار و یا کاپتان به میزان 3 در هزار در صورت استمرار شرایط مساعد محیطی برای گسترش بیماری و بروز لکه ای

*** قبل از رسیدن دما به 11 درجه سلسیوس و بلافاصله پس از هرس با قارچ کشهای مسی سمپاشی انجام شود که میتواند اولین نوبت مبارزه در نظر گرفته شود.

سخن پایانی

سفیدک کرکی انگور یک بیماری بسیار خطرناک است که می تواند خسارت اقتصادی سنگینی به تاکستانها وارد می ­کند. پیشگیری و درمان به موقع برای محافظت از محصولات و اطمینان از عملکرد خوب محصول ضروری است.